HerVerbinden

Vaderdag 2024 Beschadigen van kind-ouder-relaties, vandaag kind-vader-relaties(*) heeft levenslange impact

Inclusiviteit is een populair woord in Nederland en wordt door velen als belangrijke norm en thema gezien. De inclusiviteit en gelijkwaardigheid van beide ouders en hun familie en sociale kring in het leven van kinderen na scheiding blijkt echter vaak nog niet zo vanzelfsprekend.

Als een kind na een scheiding door de ene ouder actief op meerdere vlakken en manieren sociaal wordt geïsoleerd van de andere, welwillende ouder, die daardoor wordt buitengesloten uit het leven van het kind, blijkt inclusiviteit opeens niet meer zo’n belangrijk thema. Het lijkt alsof de exclusie van een ouder eerder wordt geaccepteerd. Veel ouderlijke aandacht, liefde, steun en waardering wordt daarmee aan het kind ontnomen. De negatieve impact op het verdere leven van het kind en de buitengesloten ouder wordt blijkbaar voor lief genomen.

Veel kinderen en vaders(*) hebben daarom op een dag als Vaderdag geen prettige dag samen. Normaal gezellig op bezoek gaan, samen eten of even liefdevol contact hebben via telefoon of videoverbinding ontbreekt. Dit kan soms al vele maanden of jaren duren. De beschadigde en steeds inhoudslozere, ‘leger’ rakende kind-ouderrelatie wordt telkens pijnlijk duidelijk en bij betrokkenen en omgeving gevoeld, met name op bijzondere dagen waar het belang van onderlinge relaties in families en gezinnen extra aandacht krijgt.

Deze kinderen leren door het voorbeeld in houding en gedrag dat hun vader onbelangrijk is; als mens en ouder niet gelijkwaardig aan hun moeder. Hij lijkt er nauwelijks toe te doen in hun leven, met vele negatieve beelden en uitingen. Het kind raakt hierdoor geleidelijk overtuigd en in verwarring. Het eigen vaderbeeld kan nauwelijks worden bijgesteld door verblijf bij hun vader, waardoor het realistische vaderbeeld vervaagt. Het respect voor hun vader wordt geleidelijk afgebroken, waardoor het eerdere normale vaderbeeld bij het kind steeds negatiever wordt.

Het kind raakt emotioneel steeds meer in onbalans met betrekking tot de relatie met beide ouders en zoekt hiervoor een kinderlijk, onvolwassen uitweg. Na verloop van tijd en herhaling wordt het kind emotioneel gedwongen voor de moeder te kiezen, haar te steunen in het beeld over hun vader, ook naar anderen die mogelijk betrokken zijn om de kind-ouderrelatie te herstellen. Dit splitting-mechanisme is een zelfbeschermingsactie van het kind, dat nog niet beseft welke impact de afwijzing van de andere ouder, waarmee eerder een normale relatie bestond, op langere termijn op hun welzijn heeft.

Dit is het beschadigde kind nooit aan te rekenen. In onderzoek en herstelaanpak zal de focus moeten liggen op de oorzakelijke invloeden en bronnen van het afwijkende en afwijzende gedrag bij het kind. Om die invloeden te identificeren, moet vooral in de directe dagelijkse omgeving van het kind worden gekeken.

(*) Het is vandaag Vaderdag in Nederland, daarom wordt hier de kind-vaderrelatie genoemd. Dezelfde punten en dynamieken gelden voor soortgelijke beschadigde kind-moederrelaties.

HerVerbinden.nl – Erik van der Waal